طلا یکی از با ارزش ترین و پرطرفدارترین کالاها در کل دنیا محسوب می شود. ممکن است برایتان جالب باشد که بدانید چگونه می توانید به نتیجه درستی از تشخیص طلا اصل برسید. این امر مخصوصاً زمانی صادق است که به دنبال خرید طلای اصل هستید.
بهترین راه برای تشخیص طلا اصل و تقلبی، استفاده از دستگاهی ست که به همین منظور ساخته شده است. اما دستگاه تشخیص طلا اصل همیشه هم در اختیار نیست. اگر می خواهید در خانه و با استفاده از ابزارهای در دسترس، تقلبی یا اصل بودن طلا را تشخیص دهید، می توانید از روش های خانگی استفاده کنید.
در این مطلب کاربردی ترین روش ها برای تشخیص اصل بودن یا تقلبی بودن طلا را برای شما توضیح خواهیم داد.
راه های تشخیص طلا اصل و تقلبی
روش های مختلفی برای تشخیص طلای اصل از تقلبی وجود دارد. برخی از این روش ها به تنهایی قابل استفاده هستند، اما برخی از آن ها را باید با روش های دیگر ترکیب کرد تا به نتیجه درست برسید. ۱۲ روش کاربردی در این خصوص در زیر لیست شده اند.
۱- کنترل رنگ طلا
رنگ زیورآلات، از نشانه های ظاهری است که از طریق آن می توانید به اصل بودن یا تقلبی بودن طلا پی ببرید. زیور آلات بدلی بعد از مدتی رنگ عوض می کنند و کدر یا سیاه می شوند، اما طلای اصل، شادابی و رنگ خودش را حفظ می کند. ممکن است محل اتصال زیورآلات تقلبی با بدن، سبز رنگ یا سیاه رنگ شود و یا خارش و حساسیت ایجاد کند؛ اما این اتفاقات در طلای اصلی اصلا رخ نمی دهد.
طلای مدنظرتان را زیر نور برده و قسمت های مختلف آن را با دقت بررسی کنید. اگر در قسمتی رنگ پریدگی یا ساییدگی دیدید، حتما بررسی کنید که روکش طلا روی محصول تقلبی نباشد.
۲- تشخیص طلا اصل از طریق صدا
آیا تاکنون به صدای طلا توجه کرده اید؟ اگر دقت نکرده اید همین حالا چند زیورآلات طلا با وزن های مختلف را برداشته و با فلز دیگری به آن ضربه بزنید تا صدایش را بشنوید. صدایی که هنگام ضربه زدن به طلا می شنوید، همانند زنگ است و پس از ۲ ثانیه قطع می شود. حالا قطعه ای که در حال تست کردنش هستید را بردارید و مشابه موارد قبلی به آن ضربه وارد کنید. در صورتی که صدای متفاوتی ایجاد شد، احتمالا آن قطعه اصل نیست.
از آنجا که گوش ما در شنیدن برخی صداها خطا دارد، بهتر است در صورت شک داشتن، روش دیگری را هم برای تشخیص اصل بودن طلا امتحان کنید.
۳- آزمون مغناطیسی (استفاده از آهنربا)
یکی از روش های رایج برای تشخیص طلای اصل و فیک، استفاده از آهنربا است. طلا خاصیت غیرمغناطیسی دارد؛ بنابراین با نزدیک کردن آهنربا به آن، می توانید اصلی بودن یا تقلبی بودنش را تشخیص دهید. بدین ترتیب اگر طلا اصلی باشد به آهنربا نمی چسبد، اما اگر تقلبی باشد به راحتی جذب آهنربا می شود.
۴- سوزاندن طلا
سوزاندن یکی از روش هایی است که از طریق آن می توانید اصل یا تقلبی بودن طلا را تشخیص دهید. برای این کار بر روی قطعه طلا شعله آتش را بگیرید. اگر طلا اصل باشد، با رسیدن شعله روشن تر می شود. اما اگر قطعه شروع به ایجاد دود یا سیاه شدن کرد، یعنی تقلبی است. در صورت تیره نشدن قطعه، دیگر به آن حرارت ندهید، چون طلای اصل در مجاورت حرارت ذوب می شود. زمان لازم برای این تست، به میزان یک دقیقه (۶۰ ثانیه) است.
دقت داشته باشید که برای سوزاندن طلا حتما باید از فندک بوتان استفاده کنید و فندک معمولی برای این کار مناسب نیست. هنگام حرارت دادن به طلا، از یک انبر برای نگه داشتن آن استفاده کنید تا داغ شدن قطعه باعث سوختن دست شما نشود.
۵- تشخیص طلا اصل با کمک سطح سرامیکی
بخش سرامیک کار شده در تمام خانه ها یافت می شود و می توان از آن برای تشخیص طلا اصل یا فیک استفاده کرد. برای این منظور باید طلا را بر روی سرامیک بکشید. در نتیجه این سایش باید ردی بر روی سرامیک باقی بماند. اگر رنگ باقی مانده بر روی سرامیک طوسی یا سیاه باشد، نشانه تقلبی بودن کالا است. در صورتی که رد باقی مانده طلایی باشد به احتمال زیاد طلا اصل است. اما اگر هیچ ردی باقی نماند، ممکن است کالای شما از جنس فلز برنج باشد.
۶- استفاده از سنگ محک
دقیقا روشی مشابه با آزمایش سرامیک را می توان با سنگ محک انجام داد. سنگ محک روش خوبی برای تشخیص طلا اصل یا تقلبی است. اکثر طلافروشی ها از این روش برای تشخیص اصل بودن طلا استفاده می کنند. با کشیدن طلا روی سنگ محک، اگر رد باقی مانده طلایی باشد، طلا اصل بوده و اگر رد کمرنگ یا تیره باشد، بدل است.
دقت کنید که این روش به طلای شما آسیب می رساند. بنابراین اگر شک زیادی به تقلبی بودن زیورآلاتتان دارید، آن را به طلافروشی برده و از طلافروش بخواهید اصالت آن را با سنگ محک بررسی کند.
۷- تشخیص طلا با گاز گرفتن
طلای خالص فلزی نرم و انعطاف پذیر است. یعنی اگر شما طلای ۲۴ عیار را در دست بگیرید، احتمالا با فشار آوردن به آن می توانید آن را بخراشید یا خم کنید. حتی اگر عیار طلا پایین تر هم باشد، باز هم قدری انعطاف پذیری دارد.
اگر به تقلبی بودن زیورآلاتتان شک دارید، می توانید با گاز گرفتن آن را تست کنید. زیورآلات را به آرامی توسط دندانهایتان فشار دهید؛ اگر رد دندانتان باقی ماند، طلا اصل است. اما اگر قطعه بدل باشد به احتمال زیاد دندان شما درد خواهد گرفت.
۸- تشخیص طلا با آب
طلا به دلیل موادی که دارد، درون آب ته نشین می شود. ظرفی را پر از آب کنید و قطعه طلا را درون آن رها کنید. اگر قطعه ته نشین شد احتمال دارد طلا باشد. ضمنا بعد از بیرون آوردن آن از درون آب، تغییر رنگ نمی دهد. با توجه به اینکه سایر فلزات هم قابلیت ته نشین شدن در آب را دارند این روش چندان معتبر نیست و برای اطمینان، بهتر است یک یا چند روش دیگر را نیز امتحان کنید.
۹- بررسی علامت های شناسایی (اعداد و حروف حک شده روی طلا)
بر روی زیورآلات و جواهراتی که از طلا ساخته می شوند، اطلاعاتی درباره محصول درج می شود. این علائم به صورت کد و معمولاً در یک مکان نامحسوس مانند داخل یک انگشتر حک می شوند. برای مثال درج عدد ۱۸ بر روی طلا، نشان می دهد که طلای شما ۱۸ عیار است. درج کد GP نشان دهنده روکش دار بودن محصول است. یعنی محصول از آلیاژ بوده و فقط لایه رویی آن طلا می باشد. اگر بر روی محصول کد PT درج شده باشد، یعنی در ساخت آن از پلاتین استفاده شده است.
در قطعات طلا از کدهای ۳۷۵، ۵۰۰، ۵۸۳، ۵۸۵،۷۵۰ ،۹۱۶، ۹۵۸ یا ۹۹۹ استفاده می شود. البته اگر طلای شما خیلی قدیمی باشد ممکن است این اطلاعات را بر روی محصول نبینید. حتی ممکن است تولید کننده متقلب، این اعداد را به صورت تقلبی روی محصول درج کند. پس توجه داشته باشید بررسی علامت های شناسایی به تنهایی روش چندان قطعی برای تشخیص طلای اصل و بدل نیست. اما بررسی آن در تشخیص طلا یک آیتم کمک کننده است.
۱۰- استفاده از مواد اسیدی یا قلیایی
یک راه مهم برای تشخیص طلا اصل و تقلبی، استفاده از روش آزمایش های شیمیایی است. چندین ترکیب شیمیایی وجود دارد که در اثر واکنش شیمیایی ایجاد شده، می تواند اصل بودن یا نبودن طلا را نشان دهد. این روش ها عبارتند از:
- آبلیمو یا سرکه: برای تشخیص طلا اصل می توانید از سرکه یا آبلیمو استفاده کنید. برای این آزمایش، طلا را درون سرکه (یا آبلیمو) گذاشته و پنج دقیقه صبر کنید. اگر رنگ قطعه تغییر کرد و تیره شد، کالا تقلبی است. دقت کنید که سرکه باعث از بین رفتن آبکاری طلا می شود پس در صورت تغییر رنگ جزئی نگران نباشید. با یک آبکاری ساده طلا به حالت قبلی اش بر می گردد. اما اگر قطعه سیاه شد، حتما تقلبی است.
- آمونیاک: آمونیاک محلول قلیایی دیگری برای شناسایی اصل بودن طلای سفید است. آمونیاک ماده ای است که با تمام فلزات به جز پلاتین واکنش نشان می دهد. آلیاژ استفاده شده در طلای سفید، پلاتین است. پس اگر طلای سفیدی دارید و می خواهید اصل بودنش را آزمایش کنید، آمونیاک را امتحان کنید. مقداری آمونیاک را بر روی طلای سفید بریزید و منتظر واکنش آن باشید. اگر طلا بود واکنشی نمی دهد؛ اما سایر فلزات در مجاورت آمونیاک سیاه می شوند.
- وایتکس: وایتکس یکی از انواع اسیدهایی است که با استفاده از آن می توان طلای تقلبی را تشخیص داد. برای این کار طلا را در ظرف فلزی قرار دهید و بر روی آن وایتکس بریزید. اگر طلا اصل باشد قرمز یا سبز می شود. اما طلای تقلبی در این آزمایش باعث سیاه شدن وایتکس یا خود محصول می شود. این روش ممکن است به زیورآلات شما آسیب برساند، بنابراین پیشنهاد نمی شود. اگر تصمیم داشتید از این روش استفاده کنید بهتر است فقط بر روی قسمت کوچکی از محصول تست کنید.
- اسید نیتریک: اسید نیتریک یکی از مواد شیمیایی است که با آن می توان اصل بودن طلا را تشخیص داد؛ اما با توجه به خطرناک بودن آن، بهتر است روش دیگری را به کار بگیرید. برای تست طلا با اسید، ابتدا طلا را در ظرف فولادی ضد زنگ قرار دهید و بر روی آن یک قطره اسید بریزید. اگر با یکدیگر واکنش ندادند طلا اصل است. اما اگر در اثر واکنش رنگ قهوه ای یا سبز ایجاد شد، قطعه تقلبی است. توصیه می شودبا توجه به خطرآفرین بودن اسید، این روش را امتحان نکنید یا در صورت امکان با حضور فردی حرفه ای این آزمایش را انجام دهید.
- الکل: برای تشخیص طلا اصل، از آزمایش با الکل نیز می توانید استفاده کنید. طلا را در ظرفی بگذارید و بر روی آن الکل بریزید و درب ظرف را ببندید تا الکل در مجاورت هوا بخار نشود. بعد از ۵ دقیقه طلا را بررسی کنید. اگر تغییر رنگ داده و تیره شده باشد، قطعه بدل است. اما اگر تغییری نکرد، طلا است.
۱۱- بررسی با تغییر رنگ پوست
این روش بسیار ساده است:، تنها کافیست یک تکه طلا را بین دستان خود برای چند دقیقه نگهدارید. عرق دستان شما با فلز واکنش نشان می دهد و رنگ پوست شما را تغییر می دهد. در نتیجه طلای واقعی در تماس مستقیم با پوست شما تغییر رنگی ایجاد نمی کند. اما اگر طلا تقلبی باشد، باعث می شود پوست شما در نقاط تماس سیاه، آبی یا سبز شود.
یک استثنا در این روش وجود دارد و آن زمانی است که طلا را روی پوستی که کرم پودر دارد تست می کنید. در این صورت نتیجه تست شما معتبر نیست. بنابراین پاک کردن تمام مواد آرایشی قبل از آزمایش باعث اطمینان بیشتر از نتیجه این تست می شود.
۱۲- کمک گرفتن از طلافروش مطمئن
تا اینجا روش های تشخیص طلا اصل را بررسی کردیم. برخی از این روش ها مثل حرارت دادن یا وایتکس، باعث آسیب رسیدن به بافت طلا می شوند؛ بنابراین در تست کردن آن ها باید احتیاط کنید. بهترین کار برای پیشگیری از دردسرهای طلای تقلبی، خرید طلا اصل است. برای این کار باید طلا را از مراکز معتبر و دارای مجوز بخرید.
طلافروشی های معتبر به طور مداوم توسط صنف طلافروشان بازرسی می شوند و اجازه فروش طلای تقلبی را ندارند. همچنین در این طلافروشی ها به ازای خرید طلا، فاکتور خرید دریافت می کنید. پس حتی در صورت تقلبی بودن، هر زمان که تصمیم به فروش بگیرید، می توانید خسارت احتمالی را از طلافروش دریافت کنید.
با این وجود اگر شک دارید طلایی که از قبل خریده اید تقلبی است یا نه، خوب است که این موضوع را از طریق کارشناس بررسی کنید. با مراجعه به یک طلافروشی معتمد، از طلافروش بخواهید تا اصل بودن یا تقلبی بودن طلا را بررسی کند. طلا فروشان با تجربه شخصی، عیارسنجی طلا و با روش های تشخیص اصالت طلا، تقلبی بودن یا اصلی بودن زیور آلات را تشخیص می دهند.
همچنین برخی طلافروشی ها دستگاه تست اصالت طلا دارند. دستگاه تست طلا با سرعت و دقت بالا و بدون آسیب رساندن به آن، اصالت کالا را تشخیص می دهد.
